|
Na de Boombrug de Zuid
Willemsvaart blijven volgen de huidige brug is gebouwd op een gedeelte van
de onderbouw uit 1881 dat tevens het sluishoofd van een keersluis vormt in
1977 is de bovenste 2.50m van het metselwerk gesloopt en vervangen door een
opbouw van gewapend beton het beton is
|
zoveel mogelijk met
metselwerk bekleed de bovenbouw van de huidige ophaalbrug is in staal
uitgevoerd. Aan de overkant van het kanaal ongeveer waar nu de Citadel ligt
lag vóór 1629 een bastion het bastion aan de Boom dit verdween toen in 1639
de Staten Generaal besloten dat er een zogenaamd Blokhuis of Dwangburcht
moest komen om de in hun ogen onbetrouwbare Spaansgezinde katholieke
bevolking in toom te houden. Dit ging Frederik Hendrik veel te ver en hij
maakte van de gelegenheid gebruik door het fort op een plaats bouwen waar
het deel uitmaakte van de vestingwerken aan de stadszijde was echter wel een
schootsveld nodig en daarom werd de stadswijk gelegen tussen de haven en de
huidige Jan Heinsstraat afgebroken zo ontstond een plein dat op oude kaarten voorkomt
als Esplanade maar de bevolking spreekt nu nog van 'De Plein'. Ook het fort
Willem Maria zoals het officieel heette kreeg al spoedig de naam 'Papenbril'
forten die een bepaald gebied beheersten kregen in die tijd vaker het
achtervoegsel 'Bril' de benaming 'Citadel' stamt uit de Franse tijd. Toen na 1874 de
vesting werd ontmanteld is het plein volgebouwd de Citadel bleef als
kazerne in gebruik en er kon nu ook een wachtlokaal aan de buitenzijde van
het fort gebouwd worden. In dezelfde tijd is ook een bastion afgebroken
nodig voor de verbreding van de Zuid-Willemsvaart.
|
 |
Bij de Orthenbrug gaan we
de kanaal over
aan de rechterkant de ingang van de Citadel maar wij gaan
door en voor de Muntelbrug rechtsaf langs de Kasterenwal.
Tot in het begin van de
17de eeuw werd het kruit voor de verdediging der stad op verschillende
plaatsen bewaard maar toen er in de bewaarplaats bij de Orthenpoort eens
brand ontstaan was vond men het veiliger om een Kruithuis te bouwen als
enige bewaarplaats van dat gevaarlijke spul. De zusters van St. Geertrui
stonden een gedeelte van hun uitgestrekte tuin daarvoor af en Dr. Jan v.d.
Weeg hen bouwde op dit terrein in 1618
|
ons Kruithuis met dat van Delft
enigermate als voorbeeld. Er kwam
een door soldaten gegraven gracht omheen met een brug daarover en het
geheel moet er volgens
tijdgenoten goed hebben uitgezien tot 1742 heeft men er het kruit bewaard
daarna werd het overgebracht naar een op het bastion Baselaar gebouwd
kruitmagazijn.
|
Plaquette
restauratie stadsmuren december
1979
Het Kruithuis heeft sedert
die tijd verschillende andere functies gekend het werd achtereenvolgens
arsenaal, laboratorium, militair wapen- en
|
kledingmagazijn. Het
beeld van Jeroen Bosch heeft er in de laatste oorlog een veilige
schuilplaats
gevonden. Het is nu
fraai gerestaureerd maar helaas zonder gracht overigens is het 't enige
Kruithuis dat in Nederland uit de
80-jarige oorlog is overgebleven.
Van de Kasterenwal en de Noordwal zijn de muren en de rondelen gerestaureerd
bij het beleg van 1629 heeft deze wal een belangrijke rol gespeeld het
Staatse leger viel niet alleen het Vughterbastion aan maar ook de Noordwal.
Onder leiding van Ernst Casimier van Nassau een neef van Frederik Hendrik en
stadhouder van Friesland wisten de Staatse troepen met hun schansen de wal
te benaderen en er dreigde een bres in de wal te worden geschoten. De
verdedigers hebben toen in allerijl een nieuwe aarden wal achter de
bestaande wal opgeworpen bij deze werkzaamheden is bij gebrek aan man kracht
een compagnie vrouwen ingezet. Deze dreigende doorbraak in de verdediging
heeft ongetwijfeld een rol gespeeld bij het besluit van het stadsbestuur om
toen het Vughterbastion veroverd was te capituleren. Op de verschillende
rondelen langs de Kasterenwal en de Noordwal stonden voorheen molens
de Kasterensmolen, van de
Zusters van Orthen en bij het Kruithuis.
|
 |
Na de
Noordwal volgt de Muntelwal die met de Noordwal als vestingwerk het langst
intact gebleven is de Muntelwal liet nog uitstekend de constellatie van die
oude vestingmuren zien er was een buiten- en een binnenmuur. De kruin van
elk muren was 42 cm breed maar naar onder werden zij steeds breder ter
halverhoogte hebben wij nog een breedte kunnen
waarnemen van 1.50 meter aan de voet moet dat minstens 2 meter geweest zijn.
De ruimte tussen die muren werd opgevuld met zand dusdanig dat er nog een
hoge wal boven de muren uitrees die was niet overal even hoog het varieerde van 15 tot 20 meter die
wallen waren breed 36,20 meter. De huizen van de Muntelwal zijn op die oude
vestingwal gebouwd. |
|
