's-Hertogenbosch

De Standbeelden

's-Hertogenbosch telt zo'n tientallen standbeelden en monumenten met zijn geschiedenissen en gebeurtenissen van het verleden. Hier enkele standbeelden en monumenten van de Stad.

Bosch van Drakesteinfontein
De "Bosch van Drakesteinfontein". Ludieke bijnaam "Het monument voor de schoonmoeders". Ontwerp van Ir. J.J.Dony. Uiterste wilsbeschikking van Jhr.Mr. J.P.J. Bosch van Drakestein, Commissaris van de Koningin van 1856 tot 1894. Hij overleed in mei 1894. Hij gaf een legaat van fl.10.000-. De bouw vond plaats ter herinnering aan zijn echtgenote Elisabeth welke op 25 augustus 1884 overleed en de beide tweelingkinderen Paulina Maria en Henriette Wilhelmina Frederica die op 16-jarige leeftijd overleden,op resp. 19 en 20 november 1881. Onthuld 19 juli 1903. Metalen versieringen vervaardigd door de fa. Braat uit Delft. Steenhouwerwerk van N. Gloudemans en Zn. Beeldhouwwerk van Jac. en Jos Goossens in de winter van 1902-1903. De draak, van gedreven koper, draagt het wapenschild der familie met de spreuk "Virtute et labore" (door deugd en arbeid). Op 4 sokkels nog 4

draken die, samen met vissenkoppen, water spuwen. Allegorische voorstelling aan de voorzijde in koper: een vrouwenfiguur met twee meisjes waarvan er een aalmoes geeft aan een arm vrouwtje. Spreuk "Charitate nibetant" (Zij blonken uit door liefdadigheid) Op 13 oktober 2000 brak de grote draak af en stortte neer. Zij bleek totaal verroest te zijn en men  was bang dat reparatie niet meer mogelijk was. Het Metaalbedrijf van Dijk uit Tilburg bleek echter hiertoe toch in staat te zijn en op 14 december 2001 werd het monument weer compleet door terugplaatsing van deze draak.       Jheronimus Bosch Bronzen beeld op granieten sokkel, traditioneel academisch standbeeld. Het staat op de Markt. Is gemaakt door August Falise. Het beeld is een initiatief van burgemeester van Lanschot in samenwerking met de stadsarchivaris H. Ebeling en V. Cleerdin. De afmetingen van de sokkel zijn 115 x 100 x 1,50 en van het beeld 210 cm. Het stond eerst midden op de Markt,maar werd in 1953 verplaatst naar zijn huidige plaats tegenover het stadhuis. Het werd onthuld in juli 1930. Jheronimus Bosch. Bossche schilder geboren in 1453 en overleden in 1516. Zijn vader was Antonius van Aken, zijn moeder was Aleid v.d. Meervenne. Hij was gehuwd met Aleid van de Meervenne.

Hij werd in 1486-1487 lid van de Onze Lieve Vrouwe Broederschap en in 1488/89 gezworen broeder. Hij zou gewoond hebben op de Markt in "De Kleine Winst" een andere bewering is op nr. 61. In onze stad is niets van hem bewaard gebleven. Zijn werk is verspreid over Europa en de Verenigde Staten. Veel is in Spanje terecht gekomen. In de Orangerie  (in de Sint Josef) zijn foto's van zijn schilderijen op ware grootte tentoongesteld geweest, maar zijn daar weggehaald. Deze werden gemaakt door de Belgische Professor Dierikx. Als zijn mooiste schilderij noemt men "De Tuin der Lusten". Het was eerder eigendom van Willem de Zwijger en Philips II. Het hangt nu in het Prado te Madrid.

Heilig Hartmonument
H. Hartmonument. Het is onthuld op 19 juni 1925, de ontwerper was Dorus Hermsen en de uitvoerder Aloys de Beule. Het is een bronzen monument op

een hardstenen sokkel. Het stond eerst op het Julianaplein, maar werd in 1939 verplaatst naar hier. In het midden staat de figuur van Christus en links en rechts van hem een arbeiderspaar, een man in werkkleding en een hamer in de hand, de vrouw met een kind. Voor hen bevindt zich een bordes met aan weerszijden een bronzen vaas. Op de hoeken van het monument staan kleine bronzen beeldjes waarvan er thans twee ontbreken: Links voor staat de H. Maria, links achter de H. Johannes en rechts achter Salome met een zwaard en het hoofd van Johannes. Aan de achterzijde bevindt zich een reliëf van de H. Johannes de Evangelist.       De Gouden Leeuw 18e eeuwse hardstenen kolom waarop een metalen sokkel met vergulde stenen leeuw op de Schapenmarkt. De kolom is afkomstig van de Waterput die op de Markt stond. Daar omheen stonden er ooit vier met smeedijzer aan elkaar verbondenen voorzien van verlichting (J.v.H.). Eeuwen lang heeft hier een herberg van deze naam gestaan. Het was.Het oudste hotel van de stad. De oudste vermelding is 1483. Het was ook een stopplaats voor diligences en had een stal voor meer dan 30 paarden. Voorname log?es waren o.a. de Grootvorst en Grootvorstin van Rusland, De Prins van Denemarken en Frans Josef van Oostenrijk. In de 18e eeuw werd het pand "De Star met de steert" bijgevoegd en in 1803 werd het pand "De Moelen" er bij getrokken. Op 1 november 1918 werd de herberg gesloten. In 1919 werd ze gesloopt. De leeuw werd toen aan de Gemeente

geschonken. Zij staat op de officiële monumentenlijst. In 1809 werd er de Nieuwe Sociëteit opgericht die echter al in 1820 weer werd opgeheven.

Kardinaal Van Rossum
Bronzen, traditioneel academisch, beeld op bakstenen sokkel. Het werd gemaakt door August Falise en onthuld op 24 juni 1934 door de Pauselijke

Legaat Mgr. Schioppe. Het staat op het naar hem genoemde plein. Oorspronkelijk stond het op een sokkel van gele Reinersrenther graniet. Tijdens oorlogshandelingen in 1944 (opblazen Kasterenbrug) viel het beeld van zijn sokkel dat onherstelbaar werd beschadigd. Het werd vervangen door een bakstenen exemplaar. Formaat 120 x 85 x 275. Willem Maria van Rossum. Hij werd geboren in 1854 in Zwolle en deed op 16 juni 1874 in het Bossche klooster zijn eeuwige geloften en gewijd tot Redemptorist. Hij werd priester gewijd op 17 oktober 1879. Werd in 1918 Bisschop en Kardinaal Prefect v.d. Propaganda Fide te Rome. Hij is overleden op 30 augustus 1932 in Maastricht.        Monument voor Henri Bakker Bossche luchtvaartpionier. Eerste Nederlandse militaire vlieger geboren op het adres Achter het Stadhuis 8 op 15-2-1878. In 1911 maakte hij verkenningsvluchten met de Condor. De 's-Hertogenbosch Vliegweek werd gehouden van 25 juni tot en met 2 juli 1911. Hij werd benoemd tot Ridder van Oranje Nassau met de zwaarden. Overleden in 1933 in Apeldoorn. Het monument van brons en baksteen op het rondeel aan de Hekellaan,tegenover de Manege, is gemaakt door Albert Termote. Het werd in 1936 aan de burgerij geschonken. Aangebracht en onthuld in 1838 ter gelegenheid van de 25-jarige herinnering. Tekst omlijsting

monument: "De burgerij dezer stad aan haren luchtvaartpionier Henri Bakker eerste piloot van het Nederlandsche leger" .Hij werd op 15 augustus 1981 nog met een speciale vlucht herdacht. Er is een straat naar hem genoemd in de wijk de Kruiskamp.

        

Memorial Welsh Division Oorlogsmonument, Aartshertogenlaan, heet nu het Welsh Divisionplein. Herinnering aan de gesneuvelden van het 53th Welsh Division tijdens de bevrijding van onze stad in oktober 1944. Maker St. John Harrison en opgericht in 1952. Er sneuvelden toen elf officieren en 134 manschappen. Daarnaast waren er 705 gewonden. Er zijn destijds even veel bomen geplant als er Britten in 's-Hertogenbosch gesneuveld zijn. De iepen zijn nu allemaal gerooid en vervangen door een strakke tuin van 63 in Britse stijl geschoren kubussen van taxus met een doorsnede van 90 cm. in een rasterwerk van betegelde looppaden.        Verzetsmonument Hekellaan 'Gedenk die tot der dood getrouw In 't zicht van tirannieke machten Het vege lijf ten offer brachten Opdat de geest verwinnen zou.' Deze dichtregels van professor Michels bevinden zich op het voetstuk van het monument voor de gevallenen. Het monument, dat vervaardigd werd door beeldhouwer Peter Roovers, bestaat uit drie bronzen figuren, die het Nederlandse volk symboliseren. De beide achterste mannen stellen de slachtoffers van de concentratiekampen voor; de voorste heeft zijn boeien verbroken en gaat als overwinnaar de nieuwe tijd tegemoet. Voordat 's-Hertogenbosch haar oorlogsmonument had, moesten flinke hindernissen genomen worden. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog kreeg Peter Roovers opdracht het monument te ontwerpen. Dit verliep niet zonder moeilijkheden. Het tweede officieel

ingediende ontwerp werd door de 'Provinciale Commissie voor Oorlogsen Vredesgedenktekens' schoorvoetend goedgekeurd, maar de landelijke commissie die de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen moest adviseren, keurde het om kunstzinnige redenen af. De minister verleende

toch zijn goedkeuring.  Een groot deel van de landelijke pers bemoeide zich met deze kwestie. De plaatsing van het monument leverde nieuwe moeilijkheden op. Aanvankelijk was de Casinotuin aangewezen als plaats waar het monument zou worden opgericht. Volgens een notariële akte moest het beeld uiterlijk 1 april 1953 geplaatst zijn. Van 22 mei tot 28 juni 1953 vond de manifestatie 'In den Muziekhof' (van Carel Brieis) in de Casinotuin plaats. Het monument zou daardoor pas na dit evenement kunnen worden opgericht. Gezocht werd naar een andere oplossing. Men vond ruimte tegenover de Casinotuin, nabij het monument van Henri Bakker aan de Hekellaan. Uiteindelijk zal die in 2015 geplaatst worden in de casinotuin.        Zoete Lieve Gerritje Hardstenen beeld op bakstenen sokkel, in de Lepelstraat bij de Korenbrug. Ontwerp van Leo Geurtjens. Onthuld 26-7-1958. Een Meierijse boerin kijkt omhoog naar de mensen. Op haar korf een trotse haan, de symbolen voor de waren waarmede de boerinnen uit de Meierij naar de Bossche markt kwamen. De eerste versregel van het bekende lied staat achter haar. De melodie van het liedje stamt uit Frankrijk, rond 1800. Pierre Caveau componeerde het liedje "Le Petit Matelot". West Vlaanderen kent het als kantwerkersliedje.         Kapelaan Koopmans Staat op het Kapelaan Koopmansplein. Een sierlijke vrouwelijke figuur met een onnatuurlijk lange nek. De kleding is lineair aangegeven. Het kind Jezus op de ene arm triomfantelijk omhoog gehouden als de verlosser van de wereld. Heeft een onnatuurlijke houding en proporties. Haar voeten vertrappen de slang, symbool van het kwaad. Op de sokkel staat "Hier viel Kapelaan Koopmans" Hij was actief in het verzet en werd op 9 augustus 1944 op dit plein neergeschoten. Het werd onthuld op 23 september 1956 onthuld. Het is van brons gemaakt door Peter Roovers.       Bokspringende kinderen Op woensdag 31 oktober 1962 werd aan de Stationsweg het beeldje 'Bokspringende kinderen' van de beeldhouwer Felix van der Linden officieel aan de gemeente 's-Hertogenbosch overgedragen. Burgemeester mr. R. Lambooy nam het in ontvangst. In december 1960 opende de bank Van Mierio een nieuw pand aan de Stationsweg. Tegen dit moderne bankgebouw, waarvoor fraaie eindnegentiende-eeuwse panden moesten wijken, werd nogal geprotesteerd. Het verstoorde (en verstoort nog steeds) de harmonie van de Stationsweg. Alle overige panden in deze gevelwand zijn inmiddels op de monumentenlijst geplaatst. Ter gelegenheid van de opening van het bankgebouw beloofde Van Mierio het beeld en schonk het symbolisch. Als we naar de kinderen kijken, zien we ze niet op een normale manier bokspringen. De kunstenaar had hiermee een bedoeling. Het onderste kind staat in de richting van de oude binnenstad en kijkt naar het bankgebouw, terwijl het springende kind de blik gericht heeft op het zich toen nog steeds uitbreidende westelijke stadsdeel. Met opzet werd het monument je niet in het midden van het grasveld geplaatst. Felix van der Linden vond dat de blik vanaf de Wilhelminabrug op de Drakenfontein niet onderbroken of verstoord mocht worden door de plaatsing van een beeldje op de lijn Wilhelminabrug - Drakenfontein - Station. Vandaar dat het beeldje dichter bij het pand van de schenker werd geplaatst. Het bronzen monument je op de tufstenen sokkel is overigens niet het enige kunstwerk van Felix van der Linden in deze omgeving. Ook de stenen omlijsting van de deur van de bank (die thans na verschillende fusies weer een heel andere naam heeft), waarin diverse reliëfs zijn gehakt, was van zijn hand.